Δευτέρα 5 Μαρτίου 2012

ΠΟΡΤΑΡΙΑ - ΓΙΑΝΝΗΣ ΤΣΙΓΚΡΑΣ (ΕΠΙΦΑΝΩΝ 1) 11


ΤΩΝ ΕΠΙΦΑΝΩΝ

1.  ΠΟΡΤΑΡΙΤΕΣ  ΕΥΕΡΓΕΤΕΣ - ΔΩΡΗΤΕΣ

Μια σειρά από ευεργέτες, πλούσιοι έμποροι κυρίως, έκαναν τη ζωή των φτωχών αγροτών που κατοικούσαν στην Πορταριά, περισσότερο ανθρώπινη – ιδίως μετά το πρώτο μισό του 19ου αιώνα.
Ήσαν άνθρωποι πονετικοί που ζούσαν και οι ίδιοι τις ελλείψεις και τις ανάγκες των ανθρώπων της περιοχής τους, όταν περνούσαν τα καλοκαίρια τους πλάι τους.
Άνοιγαν λοιπόν τα πουγκιά και τις κασέλες τους και πρότειναν στο Κοινοτικό ή το Δημοτικό Συμβούλιο (για τα χρόνια που η Πορταριά  υπάγονταν στον Δήμο Ορμινίου) την κατασκευή έργων τα οποία σήμερα θεωρούμε δεδομένα, λες κι έχουν πέσει από τον ουρανό.
Ποιός από εμάς, που ανεβαίνουμε με αναπαυτικά αυτοκίνητα στο χωριό, φαντάσθηκε την διαδρομή Βόλου – Πορταριάς να γίνεται σε 2 ½ ώρες όπως αναφέρει στο έργο του «Περιήγησις ή ΤΟΠΟΓΡΑΦΙΑ ΤΗΣ ΘΕΣΣΑΛΙΑΣ  και της Θεσσαλικής Μαγνησίας» ο Νικόλαος Μάγνης, το 1860;
Οι άνθρωποι ανέβαζαν τα φορτωμένα ζώα  τους περνώντας από μονοπάτια μέσα από χωράφια ώς τα μισά του 19ου αιώνα - κι αργότερα μεσ’ από λιόδεντρα κι αμπέλια. Και φυσικά με μύριους κινδύνους όπως αυτοί των ληστών, της κακοκαιρίας κ.α.
Έτσι η δωρεά του Παντ. Βασσάνη, ο οποίος με την διαθήκη του το 1832 διέθεσε το 40% της περιουσίας του για την χάραξη δρόμου Βόλου – Πορταριάς απευθείας, υπήρξε εξαιρετικά ευεργετική.
Ο πρώτος ευεργέτης της Πορταριάς είναι ο Δημήτριος Πλατυγένης. Με διαθήκη του που συντάχθηκε στις 11 Σεπτεμβρίου του 1846, ο Δημ. Πλατυγένης αφήνει «εις την Ελληνικήν Σχολήν της γεννησάσης πατρίδος Πορταριάς φιορίνια 4000, άτινα να τεθώσιν εις την Ελληνικήν Τράπεζαν….). Ορίζει δε με τον τόκο να πληρώνονται οι δάσκαλοι.
Δακτυλόγραφο της ιδιόχειρης αυτής διαθήκης, η οποία φυλάσσεται στο Ιστορικό Αρχείο της Εθνικής μας Βιβλιοθήκης, υπάρχει στο Αρχείο της Πορταριάς.
Για τον Δημ. Πλατυγένη δεν γνωρίζουμε πολλά. Γεννήθηκε στην Πορταριά το 1803. Πατέρας του ήταν ο καταγόμενος από την Γούρα Όθρυος Ιωάννης Πλατυγένης, «άνθρωπος πεπαιδευμένος και φίλος ένθερμος των Μουσών, κατά τον Φίλιππο Ιωάννου, προσπαθεί να μορφώσει ανάλογα και τον γιό του Δημήτριο.
Ο τελευταίος εντούτοις δεν ασχολείται με τα Γράμματα και τις Τέχνες. Απέκτησε βέβαια κάποια μόρφωση στο εξωτερικό, όμως τον έλκει το  εμπόριο, με το οποίο και ασχολείται.
Φιλόπατρις στο έπακρο, μετέσχε και στις δυο εξεγέρσεις των Θεσσαλών κατά την Επανάσταση του 1821. Το 1824 μεταβαίνει στη Σύρο όπου αρχίζει την εμπορική του σταδιοδρομία «διά να συντηρήσει την οικογένειαν του...».
Μετά την καταστροφή των Ψαρών εγκατέλειψε την εργασία του και άρχισε να αναζητεί την οικογένειά του. Όταν πείσθηκε ότι είχε απομείνει μόνος - και αφού ο χρόνος απάλυνε τις πληγές του - βλέποντας και το ενδιαφέρον των ευρωπαίων για την τύχη της πατρίδας του, αναπτερώθηκε το ηθικό του. Μετέβη στην Τεργέστη και ασχολήθηκε με το εμπόριο. «Ευδοκίμησε τα μέγιστα, αποκτήσας σεβαστήν περιουσίαν».
Ο ένθερμος πατριωτισμός του τον έκαμε να θυμάται την μητέρα Ελλάδα και να βοηθάει την γενέτειρά του Πορταριά, ευεργετώντας την με πολλούς τρόπους.
Όταν πέθανε άφησε στην Κοινότητα Πορταριάς ένα τεράστιο χρηματικό ποσό με το οποίο συντηρούνταν το Ελληνικό Σχολείο. Το 1845 συντάσσει μυστική διαθήκη, αφήνοντας όλη του σχεδόν την περιουσία στην Ακαδημία Αθηνών.
Πέθανε στα 1856, αφανής και ταπεινός.
Για τον Πλατυγένη άρχισε στη «Λαϊκή Φωνή» του 1933 μια παράξενη ανταλλαγή γνωμών. Κάποιος Καλτσέτας (αγνώστου ονόματος και ιδιότητος) υποστηρίζει ότι ο Πλατυγένης δεν γεννήθηκε στην Πορταριά αλλά στη Γούρα, όπου και άφησε το ποσό το οποίο οικειοποιήθηκαν οι πορταρίτες. Στον Καλτσέτα απάντησε, με επιστολή που δημοσιεύθηκε στην ίδια εφημερίδα πρωτοσέλιδη, την 31η Ιανουαρίου 1933, ο βιβλιοφύλαξ Δ.Σ. Ξενάκης.
Η επιστολή του Ξενάκη είναι η εξής:
«... κατά την τελευταίαν εις Αθήνας μετάβασιν μου εξήτασα την εν των Ιστορικώ Αρχείω της Εθνικής μας Βιβλιοθήκης φυλαττομένην διαθήκην του ανδρός.
Παρά την επισταμένην και προσεκτικήν εξέτασιν του εγγράφου τούτου ουδεμίαν παραποίησιν είδα εν αυτώ. Ρητώς αναφέρεται ότι το «περί ού πρόκειται κληροδότημα καταλίπεται υπό του Πλατυγένους εις την γενέτειραν του Πορταριάν».
Επομένως δεν είναι δυνατόν να χωρεί αμφιβολία περί του γεγονότος. Εκτός τούτου υπάρχουν και δύο τινά τα οποία ενισχύουν την γνώμην μου ότι ο Πλατυγέννης εγεννήθη εν Πορταριά και ότι η διαθήκη του δεν παρεποιήθη.
1.                  Ζώντος έτι του Δημητρίου Πλατυγένους ανηγέρθη εν Πορταριά σχολικόν κτίριον και επροικοδοτήθη υπ’ αυτού. Διατί ο Πλατυγένης, εφ’ όσον θα είχε γεννηθεί εις Γούραν θα ηυνόει (ευνοούσε – βοηθούσε) άλλον τόπον και όχι εκείνον εις τον οποίον είδε κατά πρώτον το φώς της ημέρας;
Είναι γνωστόν ότι ο Πλατυγένης ποτέ δεν υπεστήριζεν έτι ζών (όσο ήταν ζωντανός) την Γούραν.
2.                  Ο Δημήτριος Πλατυγένης συνέταξεν την 11ην Σεπτεμβρίου 1849 μυστικήν διαθήκην και κατέθεσεν αμέσως εις το δικαστήριον της Τεργέστης. Μετά δε τον θάνατον του, επισυμβάντα την 25η Ιουλίου 1856, ηνοίχθη υπό των δικαστικών αρχών αύτη. Μετά 7 δηλαδή ολόκληρα έτη καθ’ α (κατά τα οποία)  η διαθήκη ούτε εις χείρας του διαθέτοντος ήτο ούτε εις χείρας τρίτων, αλλά παρά των αρμοδίων δικαστικών υπαλλήλων κατατεθειμένη. Είναι δε τολμηρό να πιστέψει τις ότι υπάλληλος ξένης υπηκοότητας, ξένος ολοσχερώς προς τα πράγματα της Ελλάδος, και δή προς τας υποθέσεις δύο μικρών Κοινοτήτων θα παρεποίη η θα επέτρεπε την παραποίησιν της διαθήκης, διακινδυνεύων την θέσιν του και την υπόληψίν του. Και ποίος ήτο δυνατόν να γνωρίζει τας διαθέσεις του Πλατυγένη.....
Τα ανωτέρω ενισχύουν κατά την γνώμην μου ότι , αφ’ ενός μεν ο Δημήτριος Πλατυγένης εγεννήθη εν Πορταριά, αφ’ ετέρου δε ότι αι διαδόσεις περί παραποιήσεως της διαθήκης του μόνον ως μυθεύματα δύνανται να εκληφθώσιν.
Επί του προκειμένου παρακαλώ να ληφθεί υπ’ όψιν ότι δεν κατάγομαι εκ Πορταριάς, αλλ’ ούτε Θεσσαλός τυγχάνω, αλλά έλκω το γένος εκ Κωνσταντινουπόλεως και ό,τι έγραψα το γράφω αμερολήπτως και μόνον διά την αλήθειαν.
Μετά πλείστης τιμής
            Δ.Ξενάκης.
Ας δούμε τώρα κι ένα μέρος της διαθήκης του Δημητρίου Πλατυγένους.
«18 Σεπτεμβρίου 1846.
Μη γνωρίζων ο άνθρωπος μήτε την ημέραν, μήτε την ώραν του θανάτου του, δια τούτο ανάγκη να προδιαθέση (διαθέσει, τακτοποιήσει εγκαίρως) τα περί αυτόν, όσον έχει υγιείς τας φρένας του, επ’ αυτή τη βάσει και εγώ ο υπογεγραμμένος Δημήτριος Πλατυγένης ευρισκόμενος εδώ, εις Τριέστιον, εμπορευόμενος και έχων σώας τα φρένας κατοικών... εις την οικίαν του κυρίου Δημητρίου Δουραμάνη... απεφάσισα να διαθέσω τα παρ’ εμού και γράφω την παρούσαν.
Α) Ζητώ από όλους και δίδω εις όλους συγχώρησιν
Β) Ο ενταφιασμός μου να γίνη μ’ όλην την απλότητα ως ο τελευταίος εις την γήν ευρισκόμενος.
Γ) Διορίζω επιμελητές της διαθήκης μου την επιτροπήν της ενταύθα ελληνικής κοινότητας ήτις θέλη παραλάβη όλα τα εμπορικά μου βιβλία, ανταποκρίσεις και άλλα έγγραφα, θέλει προβή εις την αποπεράτωσιν όλων των συμφερόντων μου, τόσο με... κριτάς (δικαστές ή αντιδίκους) μου, όσον και όντινα άλλον. Εις την άνω ρηθείσαν επιτροπήν της διαθήκης μου δίδω την πληρεξουσιότητα....
Η κατάστασις μου και όλη η λογοδοσία μου φαίνεται εις τα εμπορικά μου βιβλία άτινα συνίστανται εις εν ημερολόγιον[1]…… Σαλέα Κόντι, Κάσσα Μαγκαζινάγιο, βιβλία πωλήσεων....
- Αφίνω εις την εκκλησίαν ενταύθα ο Άγιος Νικόλαος[2] φιορίνια πεντακόσια (αρ. 500)
- Αφίνω εις την ίδιαν διά την Ελληνικήν Σχολήν φιορ. 50
- Αφίνω εις το πτωχοτροφείον Τριεστίου φιορ. 500
- Αφίνω εις τους πτωχούς ομογενείς μου φιορ. 500
- Αφίνω εις την υπηρέτριάν μου Νίνα Τανζώνη εκ Γορίτζης φιορ. 4000 και όλα τα σκεύη της οικίας μου.
- Αφίνω εις την Ελληνικήν Σχολήν της γεννησάσης Πατρίδας μου Πορταριάς φιορ. 4000 άτινα θα τεθώσιν εις την Ελληνικήν Τράπεζαν και από τον τόκον αυτών να χρησιμεύση εις πληρωμήν διαδασκάλων, την δε υπόλοιπον μου κατάστασιν (περιουσία) όση ήθελε συναχθεί αφίνω εις την Ακαδημίαν εις Αθήνας δια να χρησιμεύση εις παίδευσιν του Ελληνικού Έθνους.
     Δ.   Π.


Οι Αιγυπτιώτες
Τον 18ο αιώνα μεταναστεύουν στην Αίγυπτο πολλοί πηλιορείτες. Ασχολούνται κυρίως με το εμπόριο και την καλλιέργεια της γης. Πλουτίζουν και, γυρίζοντας στην πατρίδα τους, χτίζουν όμορφα μεγάλα σπίτια, αυτά που αργότερα ονομάσθηκαν αρχοντικά.
Ως αιτία της μετανάστευσης, η οποία κορυφώνεται τον 19ο αιώνα και σταματάει στο μεσοπόλεμο, θεωρείται ο υπερπληθυσμός της περιοχής (το Πήλιο είναι η πιο πυκνοκατοικημένη περιοχή της Ελλάδας) και η τάση των πηλιορειτών για «τρυφηλή (άνετη) ζωή» - όπως αναφέρουν πολλοί ιστορικοί.
Πολλοί πορταρίτες μεταναστεύουν, πλουτίζουν και γυρίζουν στην πατρίδα τους. Είναι οι λεγόμενοι αιγυπτιώτες.[3]

Αθανασάκηδες – οι μεγάλοι ευεργέτες
-                     Στις αρχές του 19ου αιώνα  γεννήθηκε στην Πορταριά ο Αθανάσιος Αθανασάκης[4]. Ασχολήθηκε με το εμπόριο και απέκτησε τεράστια περιουσία. Είχε πολύ μεγάλη επιρροή στους Τούρκους του Διβανίου και υψηλές γνωριμίες στην Κωνσταντινούπολη. Διετέλεσε δικαστής του Εμποροδικείου Βόλου «Αζάς». Υπήρχε ακόμη δημογέροντας στην Πορταριά. Ο Αθανάσιος Αθανασάκης ήταν μέλος της επιτροπής που ζήτησε, στην Κωνσταντινούπολη, άδεια από τον Σουλτάνο για να κτισθεί η νέα πόλη του Βόλου. Ο Αθανάσιος Αθανασάκης πέθανε από ατύχημα στα 67 του χρόνια.
Λίγο πριν είχε ορίσει με διαθήκη του να πληρώνεται με εκατό λίρες, μια δασκάλα για τα κορίτσια του χωριού. Άλλα τόσα χρήματα έδωσε και ο γιος του Γεώργιος. Πρόσφερε μάλιστα για το νηπιαγωγείο θηλέων ειδικό κονδύλι. Τη θεμελίωση του έκαναν στις 25 Μαρτίου 1905 οι γιοί του.
Ο ίδιος ο Γεώργιος Αθανασάκης, μ’ εκτελεστές τους αδελφούς του, ίδρυσε το Νηπιαγωγείο που άρχισε να λειτουργεί τον Σεπτέμβριο του 1907. «Υπήρχε ένα κακότεχνο, σύνθεμα αγνώστου λογίου, ένα επίγραμμα που επρόκειτο να τοποθετηθεί στο ίδρυμα:
Τέμενος ιερόν θηλέων νηπίων Αθανασάκειον είν’ τόδε.
Υπό Γεωργίου Αθανασάκη ορισθέν και υπ’ αδελφών δμηθέν (οικοδομηθέν).
Το χιλιοστώ εννεακοσιωστώ εβδόμω σωτήριω έτει.» [5]
Για την συντήρηση του διέθεσε  ο Αλέξιος Αθανασάκης 3.360 δρχ.
Οι Δημήτριος και Αλέξιος Αθανασάκης αναφέρουν σε επιστολή[6] που έγραψαν μετά τον θάνατο του αδελφού τους Γεωργίου τα εξής:
«Οι υποφαινόμενοι, ως κληρονόμοι του μακαρίτου αδελφού μας Γεωργίου Αθανασάκη, ομολογούμεν ότι οφείλομεν λίρας οθωμανικάς εκατόν, ερχομένας από αφιέρωμα, όπερ ο μακαρίτης αδελφός μας έκαμεν προς το νηπιαγωγείον Πορταριάς, προφορικώς, παραγγείλας κατά τας τελευταίας στιγμάς του βίου του, όπως διατηρήσωμεν την υποχρέωσιν να πληρώνωμεν τον τόκον αυτών προς 10% κατ’ έτος από την ημέρα του θανάτου του, προς συντήρησιν του ρηθέντος νηπιαγωγείου, εκτός αν ηθέλομεν εγκρίνει να καταθέσωμεν το ρηθέν κεφάλαιον εις την Εθνικήν Τράπεζαν, όπως μένη άθικτον και να λαμβάνωνται μόνον οι τόκοι προς τον άνω ρηθέντα σκοπόν.
Τους τόκους αυτούς μέχρι σήμερον επληρώσαμεν και ανανεούμεν την άνω υποχρέωσιν, όπως πληρώνωμεν και εις το μέλλον τον ίδιον τόκον προς συντήρησιν του ρηθέντος νηπιαγωγείου εν όσω ηθέλομεν κρατεί εις χείρας μας το άνω κεφάλαιον.
Εν Πορταριά την 1ην Ιουνίου 1887. 
Δ. Αθανασάκης.
Αλ. Αθανασάκης.
Οι αφοί Αθανασάκη μετά την διάλυση της Εταιρείας που είχαν στην Αίγυπτο γύρισαν στην γενέτειρα τους και στην αρχή εργάσθηκαν ως αγρότες ενώ στη συνέχεια πρόσφεραν, με το Θεοξένεια[7], σ’ έναν άγνωστο ως τότε τομέα, τον τουριστικό.
Στη διαθήκη του ο Δημήτριος Αθανασάκης καθιστά κληρονόμους του τους αδελφούς του Αλέξιο και Ιωάννη, κατοίκους Καΐρου – ο πρώτος αναφέρεται ως προσωρινος κάτοικος Αιγύπτου.
Τους καθιστά δε και εκτελεστές της διαθήκης του, η οποία στο 12ο άρθρο της αναφέρει τα εξής:
-                     «Παρακαλώ να διαθέση εικοσόφραγκα πεντακόσια (αρ. 500) εις Αρσάκειον και κατ’ έτος να δίδεται το βραβείον εκ του τόκου ή να σπουδάζη μια πτωχή κόρη εκ Πορταριάς ως διδασκάλισσα, είτε δια το νηπιαγωγείον μας είτε δια το παρθεναγωγείον, με την υποχρέωσιν να υπηρετήση πέντε τουλάχιστον έτη υποχρεωτικώς..........»
Η διαθήκη υπογράφεται στις 19 Δεκεμβρίου του 1901 κι ενώ ο Δημήτριος Αθανασάκης είναι 60 χρόνων.
Ο Αλέξιος Αθανασάκης υπήρξε μέγα δωρητής της ευρύτερης περιοχής Βόλου. Με δικά του χρήματα ιδρύθηκε το «Αθανασάκειο Μουσείο Βόλου».
Με όρο της διαθήκης του (12/25 Σεπτεμβρίου 1916) επιθυμεί να συντηρήσουν  οι κληρονόμοι του το Αθανασάκειο νηπιαγωγείο. Η εκλογή όλου του προσωπικού του νηπιαγωγείου βρίσκεται, σύμφωνα με την διαθήκη, στα χέρια των τριών γιών του Αθανασίου, Γεωργίου και Κωνσταντίνου «και μετά τούτοις εις τους άρρενας απογόνους των, χωρίς να έχη το δικαίωμα η Κοινότης Πορταριάς να αναμιχθεί ποσώς, ούτε η σεβαστή ελληνική Κυβέρνησις ως προς τε την εκλογήν του προσωπικού, την διαχείρισιν και λειτουργίαν του Νηπιαγωγείου, εν όσω τηρείται ο νόμος περί ιδιοσυντηρήτων σχολείων, δηλ. να έχει διπλωματούχον  διδασκάλισσα κλπ, θα είναι δε ιδιοσυντήρητος και εξαρτώμενος εκ της οικογενείας Αθανασάκη».
Το κληροδότημα αποτελούσαν τόσον οι τόκοι των 200 οθωμανικών λιρών που, όπως είδαμε, ο πατέρας Αθανασάκης και ο γιος του Γεώργιος Αθανασάκης κληροδότησαν, όσο  η περιουσία του Αλεξίου Αθανασάκη με την οποία έπρεπε να αγορασθεί κτήμα, που θα απέφερε ετήσιο εισόδημα δύο χιλιάδων δραχμών.
Ο Αλέξιος ήταν σίγουρος ότι, μαζί με τις 200 λίρες, τα εισοδήματα του κτήματος θα κάλυπταν τα έξοδα λειτουργίας του νηπιαγωγείου.
Εκτός του Γεωργίου και του Κωνσταντίνου, που πέθανε νέος, ο Αλέξιος Αθανασάκης απέκτησε την Ελένη (σύζυγο του ζωγράφου Ιωαν. Κοσμαδόπουλου) τη Σοφία (παντρεύτηκε τον Αλέξανδρο Αργύρη) και τον Άθωνα.
Ο Γεώργιος Αθανασάκης με τη Ρίτα Χρυσοβελώνη απέκτησαν την Μαρία σύζυγο Ζερβουδάκη.
Ο Γεώργιος Αθανασάκης[8] τιμήθηκε το 1922 με αργυρό μετάλλιον για την ανδρεία που επέδειξε όταν κατά την μικρασιατική εκστρατεία, το 1921, διέσωσε την Ελληνική Σημαία.
Το «Θεοξένεια» λειτουργούσε ως  τον Οκτώβριο του 1944, όταν  το έκαψαν οι Γερμανοί.
Οι Αθανασάκηδες δημιούργησαν επίσης την πρώτη Ηλεκτρική Εταιρία. Έχουν ακόμη βοηθήσει, με  μια σειρά από δωρεές, μικρά ή μεγάλα κοινωφελή έργα. Στα 1911 αναφέρεται  στα πρακτικά του Κοινοτικού Συμβουλίου Πορταριάς η πρόθεση του Αλεξίου Αθανασάκη να πλακοστρώσει την πλατεία Παζάρι (Κεντρική Πλατεία) Πορταριάς.
Ο Κώστας Αθανασάκης μεταξύ 1915 και 1919 ίδρυσε, με αξιόλογους συνεργάτες και φίλους, το Θέατρο του Βόλου.

Ο φοβερός Αθανασάκης
Ο Ιωάννης  Αθανασάκης γεννήθηκε το 1853. Σπούδασε νομικά και εξάσκησε στην Αίγυπτο το δικηγορικό επάγγελμα.
Στην Ισμαηλία και το Κάιρο είχε σπουδαία πελατεία όπως τον πρίγκηπα Χουσεΐν, Σουλτάνο της Αιγύπτου, τον πρίγκηπα Φουάτ κ.α.
Ασχολήθηκε με την πολιτική. Το 1906 εκλέχτηκε για πρώτη φορά βουλευτής. Αργότερα διορίσθηκε υφυπουργός των Στρατιωτικών και οργάνωσε τις Υγειονομικές Υπηρεσίες του Στρατού. Ως υπουργός του Ελ. Βενιζέλου ίδρυσε το Ασκληπιείον Παίδων Βούλας.
Όταν αποσύρθηκε από την πολιτική εκλέχθηκε Πρόεδρος του Ελληνικού Ερυθρού Σταυρού. Με ασταμάτητη δουλειά, ως τα 90 του χρόνια μεγάλωσε και οργάνωσε το Ίδρυμα.
Απέκτησε τέσσερις κόρες εκ των οποίων η μία υπήρξε σύζυγος του δικηγόρου Μ.Χ.  Πεσμαζόγλου.
Υπήρξε φίλος του ποιητή Γιώργου Δροσίνη. Αναφέρεται στον 11ο τόμο των ημερολογίων του ποιητή. Ο τελευταίος τον περιγράφει σε ένα όνειρό του «να ξεκινά στα 90 του για την Οδησσό και να τον αποχαιρετά (στο ενύπνιο, πάντα) μ’ ένα φιλί εγκάρδιο στο στόμα».
 «Ο φοβερός Αθανασάκης, γράφει η Μάρη Θεοδοσοπούλου[9], που μπήκε στα 96 χρόνια της ζωής του πεζοπορώντας, απ΄ το σπίτι του της οδού Τατοΐου στο σπίτι του Δροσίνη « με τα πόδια σε 38 λεπτά της ώρας».
«Φρέσκος – φρέσκος» προσέχει ο Δροσίνης, ο οποίος στα γενέθλιά του, στις 2 Φεβρουαρίου του 1948 του αφιερώνει το τετράστιχο :
Για τα ενενηνταέξη .
Χρόνια σου σε χαιρετώ.
Και μιαν άλλη μέρα να φέξη.
Που να γίνουν εκατό.
Πράγματι ο Αθανασάκης πέθανε στα 100, το 1952. 
Η Πορταριά του οφείλει τις κατασκηνώσεις  του Ερυθρού Σταυρού.

Ο Σφογγόπουλος και οι κωδίκελλοι
Ένα κληροδότημα που λειτουργεί ακόμη είναι του ευεργέτη Ιωάννη Σφογγόπουλου. Στον πέμπτο όρο της διαθήκης[10] που συνέταξε ο Ιωάννης Σφογγόπουλος, στην Δρέσδη της Σαξωνίας, το 1885, αναφέρονται τα εξής:
- «Αφού πληρώση (το Εθνικό Πανεπιστήμιο) τα διαληφθέντα κληροδοτήματα άπαξ και διά παντός, να μεταχειρισθεί το υπολειφθησόμενον μέρος τη περιουσίας μου ως εξής: Να αγοράση χρεώγραφα Δημόσια Ελληνικά, άτινα να παρακαταθέση εν τη Εθνική της Ελλάδος Τραπέζη και εκ των τόκων αυτών να διατηρήται είς υπότροφος μαθητής Γυμνασίου μέχρι την τελειοποιήσεως των σπουδών αυτού. Ο μαθητής ούτος θα εκλέγηται εκ των απόρων παίδων της πατρίδος μου Πορταριάς, δια διαγωνισμού, γενομένου ενώπιον του Συλλόγου των καθηγητών του Γυμνασίου Βόλου η Λαρίσσης, των αρχών του Τόπου και του Αρχιερέως της Επαρχίας. Δια δε του περισσεύματος, εάν προκύψη τοιούτον, των τόκων, να συνδράμηται άπορος φοιτητής, εκ των εικοσιτεσσάρων του Βόλου (ενν. Πηλίου) χωρίων, του Πανεπιστημίου, ού η εκλογή αφίνεται εις την Σύγκλητον του Πανεπιστημίου.
Ο Ιωάννης Σφογγόπουλος πλούσιος έμπορος που γεννήθηκε το 1830 στην Πορταριά και πλούτισε στο εξωτερικό με την ιδιόχειρη διαθήκη του καθιστά γενικό κληρονόμο του το εν Αθήναις Εθνικό Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο (Έθνικό Πανεπιστήμιο) με τους όρους:
- Να δοθούν στους πορταρίτες αδελφούς του Σταμούλη, Γεώργιο, Κωνσταντίνο και Φίλιππο από εκατό λίρες, ποσόν «απαλλαγνέμον» παντός εξόδου». Αν κάποιος από αυτούς πέθαινε χωρις κληρονόμους τα χρήματα του θα επέστρεφαν στους επιζώντες.   
- «Να δοθούν στα παιδιά του Αντωνίου Ιωάννου ή Ιωαννίδου, επιστάτη στο εργοστάσιο Κουρή, στην Δρέσδη, χίλιες μάρκες. 
- Να δοθούν στις δύο θυγατέρες της οικοδέσποινας του Αντωνίας Δήρρε, Μαρία και Άννα, πεντακόσιες μάρκες στην καθεμιά και τρεις χιλιάδες μάρκες στον πατέρα τους.
- Χίλιες μάρκες να δοθούν στο Ορφανοτροφείο της Δρέσδης.  Στην οικοδέσποινα του Αντωνία Δήρρε να δοθούν όλα τα έπιπλα του σπιτιού του και τα ρούχα του.
- Να προικισθεί η κόρη του Ιωάννου Ιακώβου».
Και τελειώνει η διαθήκη:
« Η μη εκτέλεσις ενός των όρων τούτων καθιστά άκυρον την παρούσαν διαθήκην, ής εκτελεστάς αφήνω τον Πρύτανιν του Εθνικού Πανεπιστημίου της Ελλάδος και τον φίλον μου Κωνσταντίνον Μητσόπουλον, καθηγητή του αυτού Πανεπιστημίου, ώ δωρίζω το ωρολογιόν μου μετά της χρυσής αλυσεώς του, εις ανάμνησιν της συνδεούσης υμάς αδελφικής φιλίας.
Ακυρώ όλας τα τυχόν προηγούμενας διαθήκας ή κωδικέλλους[11] και διατάσσω, εάν η παρούσα διαθήκη δεν ισχύση ως διαθήκη, να ισχύσει έν κωδίκελλον δυνάμει την  κωδικελλικής ρήτρας.
Εν Δρέσδη της Σαξωνίας, τη 1η Ιανουαρίου, του χιλιοστού οκτακοσιοστού ογδοηκοστού πέμπτου έτους, ημέρα Πέμπτη.»

Ο αμαξιτός του Βασσάνη.
- Παντελής Βασσάνης (Βατσάνης) . Για τον Παντελή Βασσάνη γράφει ο Απ. Κωνσταντινίδης[12]. «Γεννήθηκε στην Πορταριά το 1830 και έφθασε στην Αίγυπτο σε ηλικία 20 ετών. Μόνο του εφόδιο τα λίγα γράμματα  που είχε μάθει στην εκκλησία του χωριού από ευλαβέστατους ιερωμένους. Φύσει φιλομαθής, κατόρθωσε κατά το διάστημα της υπηρεσίας του στο γραφείο των αδελφών Κασσαβέτη, να μάθει καλά τη γαλλική και την γερμανική γλώσσα και να πλουτίσει τις ελληνικές του γνώσεις.
Μετά τον θάνατο των προϊσταμένων του, εγκαταστάθηκε μονίμως στη Τάντα και επιδόθηκε στο εμπόριο και την γεωργία, κατάφερε δε ν’ αναδειχθεί ως ένας από τους σπουδαιότερους παράγοντες όλης της περιφέρειας. Βοηθό και συνέταιρο στις επιχειρήσεις του είχε προσλάβει τον νεώτερο αδελφό του Αθανάσιο, ο οποίος ζήτησε, λίγους μήνες προ του θανάτου του Παντελή,  το 1892, να διαλυθεί η εταιρία. Αποτέλεσμα; Ο Αθανάσιος Βασσάνης καταστράφηκε τελείως οικονομικά.
Ο Παντελής Βασσανής, σ’ όλη του τη ζωή υπήρξε φιλάνθρωπος και φιλόπατρις.Στην Αίγυπτο συντηρούσε περισσότερες από δέκα αναξιοπαθούσες οικογένειες και αβίαστα προσέρχονταν αρωγός σ’ ένα σωρό φιλανθρωπικά ιδρύματα.
Στην Ελλάδα απέστειλε εκτός από βοηθήματα στην ιδιαίτερη του πατρίδα, την Πορταριά, και γενναία ποσά προς την Επιτροπή υπέρ του Εθνικού Στόλου στην Αθήνα.  Επίσης δημιούργησε το Βασσάνειο Ορφανοτροφείο».
Όταν πέθανε άφησε με διαθήκη το 60% της περιουσίας του στο Έθνος για να ιδρύσει η Ελληνική Κυβέρνηση μ’ αυτά Σχολή ναυτική και να σπουδάζει στην Ευρώπη και την Αμερική τους «ικανότερους εκ των τελειοφοίτων αυτής».
Η Σχολή ονομάσθηκε Βασσάνειος Ναυτική Σχολή, «ιδρύθη πράγματι κατά την δεξιάν τω εισπλέοντι πλευράς του Λιμένος Πειραιώς, εγκατεστάθη δ’ έν αυτή από του 1905 η Ναυτική Σχολή των Δοκίμων, λειτουργούσα μέχρι τότε επί του ατμοδρόμονος  ΕΛΛΑΣ»[13].
Από το υπόλοιπο της περιουσίας του κατασκευάσθηκε η αμαξιτή οδός που συνέδεε τον Βόλο με την Πορταριά. Είχε μήκος 14 χιλιόμετρα «μεγάλως συμβαλούσα εις την ανάδειξιν της γενέτειρας πατρίδος και τον εκπολιτισμόν των συμπατριωτών του»[14].
«Στο Ελληνικό Κράτος, δώρισε κομψό αυτοκίνητο, σπάνιο εκείνα τα χρόνια, για να χρησιμοποιεί ο Βασιλικός Πρόξενο της Τάντα.
Στους συγγενείς του άφησε ελάχιστα, μικρά ποσά.»
Χαρακτηριστικο της ιδιορρυθμίας του υπήρξε και η επιλογή του δρόμου Βόλου – Άλλης Μεριάς – Πορταριάς, για να παρακάμπτονται ο Άνω Βόλος και η Ανακασιά. Ο δρόμος αυτός άρχισε να κατασκευάζεται το 1894 από την Επισκοπή και κάτω. Από εκεί και πάνω είναι ο δρόμος που γνωρίζουμε.
Ο γιός του Παντελή Βασσάνη Κώστας [15] κληρονόμησε  το τσιφλίκι τους στο Πήλιο και το υπέροχο διόροφο σπίτι της  Πορταριάς. Στο ισόγειο αυτού του σπιτιού βρίσκονταν οι αποθήκες του λαδιού. Στον επάνω όροφο πίνακες επωνύμων ζωγράφων, χαλιά περσικά, έπιπλα, ασημικά κουρτίνες.
Ο Κώστα Βασσάνης νυμφεύθηκε την ωραιότατη Μαρίκα Βαρελά ή Κεφαλά.
Υπήρξε τύπος «μπον βιβέρ». Όπως είπαμε, υπήρξε φιλάνθρωπος. Έντυνε τα φτωχά παιδιά του χωριού. Το σπίτι των Βασσάνηδων κάηκε το 1944. Έμεινε ερείπιο μετά τους σεισμούς και κατεδαφίσθηκε το 1975. Στη θέση του υπάρχει σήμερα πάρκιγκ.

Τσιμωναίοι

- Κωστής Γεωργίου Τσιμώνος[16] (1875 – 1926)
«Ασχολήθηκε στην Αίγυπτο με το Εμπόριο . Είχε εγκατασταθεί στο χωριό Μπούχια της Σαρκίας. Έκανε εσωτερικό εμπόριο βάμβακος. Ανεκμετάλλευτο ως τότε το μέρος, απέδιδε αρκετά.
Παντρεύτηκε αρκετά μεγάλος για τα δεδομένα της εποχής (πάνω από 40 ετών) την  Ανδρομάχη Κύρου από τον Άγιο Γεώργιο. Ο γάμος τους έγινε το 1901. Είχαν μεγάλη διαφορά ηλικίας.
Ο Κωστής Τσιμώνος πέθανε από εγκεφαλική αιμορραγία.
Στη διαθήκη του άφησε:
-         Για τον Εθνικό Στόλο 10.000 δρχ.
-         Για το Αχιλλοπούλειο Νοσοκομείο 10.000 δρχ.
-         Για το Πτωχοκομείο Βόλου 10.000 δρχ.
Στην Κοινότητα Πορταριάς άφησε 50.000 δρχ. «ίνα εκ των ετησίων εισοδημάτων παντρεύηται κατ’ έτος μια άπορος κόρη, οριζομένη δια κλήρου, και 20.000 δρχ. προς επιδιορθωσιν των οδών Πορταριάς».
- Όρισε όπως η επί της οδού Ροζού μεγάλη οικία του, αξίας περίπου 1.000.000 δρχ., περιέλθει, μετά τον θάνατον της συζύγου του, εις την κυριότητα του Δημοσίου, «υποχρεωμένου να εγκαταστήσει εν αυτή ένα των Δημοσίων Γραφείων».
Το σπίτι αυτό είναι σήμερα το 11ο Δημοτικό Σχολείο Βόλου. Η Ανδρομάχη έζησε μετά τον θάνατό του πολλά χρόνια. Παντρεύτηκε δε τον Αλέξανδρο Μεταξά στην Αθήνα.[17]
Ο Κωστής Τσιμώνος κληροδότησε επίσης 10.000 δρχ. στην Κοινότητα Πορταριάς εκ των τόκων των οποίων αγοράζονται βιβλία των απόρων μαθητών.
Δώρισε ακόμη 3.000 δρχ. στους πτωχούς της Πορταριάς. 

Ένα δέντρο
-         Το 1764 έφθασε στην Πορταριά, μάλλον από την Ήπειρο ο Αναστάσης Ζούλιας. Γενάρχης της μεγάλης ομώνυμης οικογένειας που ευεργέτησε την Πορταριά.
Παιδιά του Αναστάση Ζούλια υπήρξαν ο Δήμος, που φυλακίσθηκε από τους Τούρκους και πέθανε στη φυλακή (1806 – 1901), ο Πανταζής (1794 – 1874) και ο Δημήτριος που πέθανε άτεκνος.
Παιδιά του Πανταζή: Ο γιατρός Αναστάσιος, ο Δημήτριος γενν. 1831, Ιωάννης 1905, άγαμος, ο Νικόλαος  (1833 – 1896), ο Δήμος (πέθανε 1913) άγαμος και ο Κωνσταντίνος 1903.
Ο Νικόλαος Ζούλιας νυμφεύθηκε την Ευανθία Κουκουσλή το 1870, κόρη του Δημ. Κουκουσλή.
 Ο μεγάλος ευεργέτης της Πορταριάς είναι ο Δήμος Ζούλιας ο οποίος πλούτησε στην Αίγυπτο και συνέταξε στις 23 Αυγούστου 1913 της εξής διαθήκη:
«Εν τη πόλει Χελβάν της Αιγύπτου σήμερον τη εικοστή πέμπτη του μηνός Αυγούστου του έτους χιλιοστού εννεακοσιοστού δεκάτου τρίτου, ημέραν Κυριακήν, εν τη ιδιοκτήτω οικία μου, κειμένη εν τη οδώ Μωχάμετ Συντάχμεντ Πασά, εγώ ο υποφαινόμενος Δήμος Πανταζής Ζούλιας, χριστιανός Ορθόδοξος, πολίτης Έλλην και δημότης Ορμενίου, νομού Λαρίσης, έμπορος, κάτοικος της πόλεως Χελβάν της Αιγύπτου, σώας έχων τα φρένας και υγιά τον νουν, θέλων να διαθέσω μετά τον θάνατόν τήν περιουσίαν μου, συνέταξα και έγραψα ιδιοχείρως από αρχής μέχρι τέλους την παρούσαν διαθήκη μου, διατάττω δε ως την ελευθέραν και μόνην θέλησιν μου τα ακόλουθα : άγαμος και επομένως άτεκνος ων, αποβιωσάντων δε και των γονέων μου, ονομάζω και εγκαθιστώ γενικόν κληρονόμον τον ανεψιόν μου Αναστάσιον Δημητρίου Ζούλιαν, εν περιπτώσει δε θανάτου αυτού τους κληρονόμους αυτού. Η περιουσία μου, συνισταμένη εξ’ ενυποθήκων και μη δανείων, εκ λαχειοφόρων και μη ομολογιών, εκ καταθέσεων μετρητών εις Τράπεζας και λοιπών, θέλει εξακριβωθεί μετά θάνατον εκ των βιβλίων μου, των ευρισκομένων πάντοτε εκτός του χρηματοκιβωτίου μου. Θέλω να εκκαθαρισθή και να διανεμηθή υπό των εκτελεστών της διαθήκης, ούς ονομάζω κατωτέρω καθ’ όν τρόπον διατάττω......»[18]
Ο Δήμος Ζούλιας λοιπόν αφήνει:
- Στην Κοινότητα Πορταριάς του Δήμου Ορμενίου 6.700 χρυσές λίρες Αγγλίας που έπρεπε να κατατεθούν στην ελληνική Εθνική Τράπεζα για τα ακόλουθα έργα:
1) Τρεις χιλιάδες πεντακόσιες (3.500) λίρες για την ανέγερση επαγγελματικής σχολής απόρων αρρένων και θηλέων. Στην διοίκηση έπρεπε να υπάρχει πάντοτε απόγονος της οικογένειας. Η σχολή θα έφερε το όνομα του (Σχολή Δήμου Ζούλια)[19].
2) Χίλιες λίρες (1.000) για την ανέγερση ενός νέου ναού «Αγίων Ταξιαρχών» στη θέση του παλιού. Στην πλατεία Ταξιαρχών ζητάει να δοθεί το όνομα της μητέρας του, της οποίας υπήρχε τάφος κοντά στο ναό.
3) Εξακόσιες (600) λίρες για τον εξωραϊσμό του Ι.Ν. Αγίου Νικολάου και της Παναγίτσας όπου σώζεται μνημείο του πατέρα του.
4) Διακόσιες (200) λίρες για την ανέγερση βρύσης στην Αδάμενα και  τον εξωραϊσμό της πλατείας.
5) Οκτακόσιες (800) λίρες για την μετεγκατάσταση του νεκροταφείου της Αγίας Παρασκευής στην τοποθεσία γύρω από τη βρύση της Χατζηνικολίνας  «ίνα εγκαταλειφθή ολοτελως το εν Αγία Παρασκευή τοιούτον, ώστε να μη βλέπωσιν οι μαθηταί της επαγγελματικής σχολής τας νεκροφόρους»[20].
Για την συντήρηση της σχολής άφησε ακόμη πέντε χιλιάδες (5.000) λίρες Αγγλίας χρυσές στην Εθνική Τράπεζα.
Με παλαιότερες αποφάσεις του ο Δ. Ζούλιας ξεκίνησε την ανέγερση Κοινοτικού και Δημοτικού Καταστήματος στην πλατεία Αγίου Νικολάου.
Με δωρεές του επίσης συνέβαλε στην κατασκευή της Ηλεκτρικής Εταιρείας Πορταριάς[21].

-                     Αναστάσιος Γεωργιάδης
Απόγονος του Ν. Γεωργιάδη. Καθηγητής στο Πανεπιστήμιο Αθηνών στην Γεωλογία, γεννήθηκε στην Κωνσταντινούπολη όπου είχε και τον τίτλο του Μπέη.
Διέθεσε μετά θάνατον μέρος του πατρογονικού κτήματος στην Πορταριά, στο οποίο η Κοινότητα κατασκεύασε παιδική χαρά.
Οικογενειακός τάφος υπάρχει στο νεκροταφείο Πορταριάς.

Περί διοικήσεως των Κληροδοτημάτων.
Στο Αρχείο του Δήμου Πορταριάς βρέθηκαν δύο έγγραφα.
Το ένα δεν έχει ημερομηνία και υπογραφή. Η κεφαλίδα αναφέρει ότι αποτελεί «Έκθεσιν του προέδρου της Κοινότητας Πορταριάς περί διοικήσεως των κάτωθι κληροδοτημάτων».
Τα κληροδοτήματα αυτά είναι του Δήμου Ζούλια (διαθήκη της 23ης Αυγούστου 1913) του Κωνσταντίνου Γ. Τσιμώνου και του Γεωργ. Τσαξίρη.
Από το κληροδότημα Τσιμώνου έχει εξαντληθεί το ποσό που έχει κληροδοτηθεί για την επισκευή των δρόμων της Πορταριάς ενώ λειτουργεί το κληροδότημα για την προίκιση των κοριτσιών και την αγορά βιβλίων των απόρων μαθητών. Τα χρήματα αυτά έχουν κατατεθεί στην Εθνική Τράπεζα.
Με επιστολή της Εθνικής Τράπεζας Ελλάδος ( ημερομηνία 9 Μαΐου 1940 – ελήφθη 11 Μαΐου 1940) γνωστοποιούνται στην Κοινότητα Πορταριάς οι λογαριασμοί (κωδικοί) των κληροδοτημάτων:
-         Κωνσταντίνου Τσιμώνου δια αγαθοεργίας
-         Κωνσταντίνου Γ. Τσιμώνου προς προίκισιν.

Τσοπότιον σχολαρχείον
Μια άλλη οικογένεια ευεργετών είναι και οι Τσοποταίοι. Σημαντικότερος ο Νικόλαος Τσοποτός. Ίδρυσε, ζώντας ακόμη, το «Τσοπότιον Σχολαρχείον». Ο ίδιος το προικοδότησε για να λειτουργεί και να συντηρείται:
Στους τοίχους του Σχολαρχείου υπήρχαν γραμμένα τα παρακάτω ονόματα πορταριτών ευεργετών και ενισχυτών των σχολείων της Πορταριάς:
Ν. Τσοποτός, Κ. Τσοποτός, Απόστολος Χριστοδούλου, Αθανάσιος Δημητρίου, Αργύριος Κανταρτζής, Αναγνώστης Ριζοδήμος, Κ. Χατζηαργυρός, Κ. Αμπράζης, Κ. Γράμμος, Ζησάκης και Κώστας Μαστορογιάννης, Ιωάννης Μπάϊλας[22].
Ας  αναφέρουμε και κάποια ονόματα δασκάλων:
Γ. Γάκης, Πορταρίτης – σχολάρχης για μια τριετία.
Κωνσταντίνος Χατζηδήμου, πορταρίτης – μαθητής του περίφημου πανεπιστημιακού Κ. Κόντου, σχολάρχης για μια τριακονταετία.
Νικόλαος Δ. Νικολαϊδης ή Μπαζούδας, βοηθός του προηγούμενου.
Αργύρης Καταρτζής, πορταρίτης, δάσκαλος 1847 – 1854[23].

Εικοσιενιάχρονος - τρις εκλεγείς ως βουλευτής.
- Γεώργιος Τσαξίρης. Εκλέχτηκε 3 φορές βουλευτής Λαρίσης. Συμμετέχει στην πρώτη γραμμή των Βαλκανικών Πολέμων και πεθαίνει νεότατος, μόλις 29 χρόνων. Δώρισε στην Πατρίδα του το σπίτι του για να γίνει κοινοτικό κατάστημα - είναι το σημερινό δημαρχείο Πορταριάς.
Σε «Δελτίο Πληροφόρησης» που βρέθηκε στα λυτά έγγραφα του Αρχείου Πορταριάς αναφέρονται τα εξής:
«Τα χρήματα του κληροδοτήματος Γεωργίου Τσαξίρη, δεν διετέθησαν υπό του προκατόχου κοινοτικού συμβουλίου προς κατασκευήν τοίχων εις τα επικίνδυνα σημεία της αμαξιτής οδού Βόλου-Πορταριάς, ως αφεθέντα διά διαθήκης του ως άνω διαθέτου εις την Κοινότητα Πορταριάς. Το κοινοτικό συμβούλιο απεφάσισε δια της υπ. αριθμ. 15 του 1920 πράξεως του να παραλάβη τα χρήματα ταύτα από τον κ. Δημήτρη Ιωαννίδη αλλά μέχρι σήμερον δεν εδόθησαν.» 

Αφανείς και συμπονετικοί
Εκτός από τους πλούσιους αιγυπτιώτες την Κοινότητα Πορταριάς ευεργετούν και άνθρωποι άσημοι των οποίων η δουλειά αποφέρει πολλά χρήματα.
- Χαρίκλεια Καραγιάννη, μαία στις αρχές του 20ου αιώνα, δωρίζει στην Κοινότητα ένα σπίτι της στο Βόλο. Ζητάει δε με τα χρήματα που θα προσπορισθούν από την πώλησή του να αγορασθεί στην Κεντρική Πλατεία ένα καφενείο ή κρεοπωλείο, με τα έσοδα του οποίου θα αγοράζονται βιβλία για τους άπορους μαθητές[24].
Σε λυτό έγγραφο βρίσκουμε ότι η Χαρίκλεια Καραγιάννη ζεί το 1947. Δεν ξέρουμε άν έκανε κι άλλη δωρεά.
-Μια άλλη μαμή της Πορταριάς, η Μαριγώ Μελάκη από την Βυζίτσα, τον ίδιο καιρό της δωρεάς της Καραγιάννη, χτίζει το «Μελάκειον Παρθεναγωγείον».
Επίσης η Μελάκη – «η τέως σκληροκάρδιος αύτη γυνή»[25] – με διαθήκη της άφησε 300.000 δρχ. για να ιδρυθεί στο Βόλο ιδιοσυντήρητη «Επαγγελματική Σχολή Θηλέων».
-Το 1937 ο Ιωάννης Χατζηϊωάννου ή Χατζάκος αφήνει με διαθήκη του στην Κοινότητα Πορταριάς δύο ακίνητα στο Βόλο.
Με τα έσοδα προικοδοτούνταν «κατά διετίαν και δια κλήρου ένα άπορο και ηθικό κορίτσι».
 Από τα σημερινά οικήματα που βρίσκονται στη θέση των παλαιών ακινήτων εισπράττονται από τον Δήμο Πορταριάς ενοίκια.
Ένα μέρος των χρημάτων διατίθεται ισόποσα για την προικοδότηση όσων γυναικών κατάγονται από Πορταριά και παντρεύονται μέσα στο χρόνο.
Ένα άλλο μέρος διατίθεται για εκτέλεση κοινωφελών έργων στην περιοχή.
            Ο Ιωάννης Χατζάκος υπήρξε πλούσιος αιγυπτιώτης. Γεννήθηκε το 1860 στην Πορταριά. Το 1885 μετέβη στην Αίγυπτο και ασχολήθηκε με το εμπόριο βαμβακιού. Το 1919 γύρισε στην Ελλάδα. Παντρεύτηκε την Μαρία Δράκου και απέκτησαν ένα κοριτσάκι, την Ασημίνα, που πέθανε λίγων μηνών. Στη συνέχεια το ανδρόγυνο υιοθέτησε την Ελένη (το γένος Παππά) από τον Άνω Βόλο. Πέθανε από καρκίνο το 1939[26].
       Ο Ιωάννης Χατζάκος περιγράφεται ως ένας σκληρός άνθρωπος. Δεν έστελνε την ψυχοκόρη του στο σχολείο «για να μη πάρουν τα μυαλά της αέρα», έτσι έλεγε[27].
            Εντούτοις, η Ελένη κατόρθωσε να μάθει γράμματα, διαβάζοντας παλιές εφημερίδες.
            Το ωραίο σπίτι του Χατζάκου υπάρχει ακόμα στον Κάραβο και είναι ιδιοκτησία του κ. Γιάννη Τσαρδακά.
-Τον καιρό της κατοχής από τους Γερμανούς πραγματικός ευεργέτης της Πορταριάς αναδείχθηκε ο Δημητρός Τσιμπανούλης, πρόεδρος του χωριού το 1933 και πατέρας του Γιώργου Τσιμπανούλη, στον οποίο οφείλουμε αρκετές πληροφορίες για την μεσοπολεμική Πορταριά.
Ο Δημητρός Τσιμπανούλης, πλούσιος κτηνοτρόφος, έσωσε κόσμο απ’ τον θάνατο από πείνα στα δύσκολα εκείνα χρόνια.
Ουρές δημιουργούνταν έξω απ’ το μαγαζί του από εξουθενωμένους Πορταρίτες, οι οποίοι, μ’ ένα τσίγγινο ντενεκεδάκι στο χέρι, περίμεναν να πάρουν, εντελώς δωρεάν, το πολύτιμο γάλα.

-         Δήμητρα Γόντικα
Με διαθήκη της που συντάχθηκε την 1η Μαΐου 1983  η Δήμητρα Γόντικα,  το γένος Ριζοδήμου , αφήνει στην Κοινότητα Πορταριάς την οικία της με το αναλογούν οικόπεδο  «όπως την χρησιμοποιήσει για πολιτιστικόν κέντρον η ό,τι άλλο είναι χρήσιμο εις το χωριό, χωρίς να δύναται να την πωλήσει και να μείνη ως δωρεά εις το όνομα Νικολάου και Μαρίας Ριζοδήμου»[28].
Η οικία στεγάζει σήμερα το Νηπιαγωγείο Πορταριάς.

Σεραΐνα Σακελλαρίδη
Δωρήτρια της Πορταριάς είναι και η Σεραΐνα Σακελλαρίδη.
Με πράξη δωρεάς εν ζωή, που συντάχθηκε στις 12 Σεπτεμβρίου του 1988 παραχώρησε στην Κοινότητα Πορταριάς το γνωστό ως τότε στους πορταρίτες ως «σακελλαριδάϊκο οικόπεδο», έκτασης 380 τ.μ..
Στο οικόπεδο αυτό δημκιουργήθηκε από την Κοινότητα Πορταριάς παιδική χαρά.
Η δωρήτρια η οποία υπήρξε αξιωματικός του Ελληνικού Στρατού, μαζί με τον αδελφό της Νικόλαο έφυγαν από την Πορταριά. Νέος ο Νικόλαος ξενιτεύτηκε στην Αίγυπτο, άσκησε το ιατρικό επάγγελμα εκεί, και αργότερα στην Αθήνα.. Επιθυμία του Νικολάου και της Σεραΐνας Σακελλαρίδη ήταν να δωρήσουν το οικόπεδο αυτό στην Κοινότητα Πορταριάς. Την δωρεά υλοποίησε η Σεραΐνα, μετά τον θάνατο του αδελφού της.
Για την δωρεά αυτή το Κοινοτικό Συμβούλιο Πορταριάς τίμησε την Σεραΐνα Σακελλαρίδη με ασημένια τιμητική πλακέτα που απεικόνιζε το ζευγάρι του πηλιορείτικου γάμου, έμβλημα, τότε, του χωριού.

Η Χρυσούλα και οι κλώνοι
-         Χρυσούλα Ζώγια
Η προσφορά της Χρυσούλας Ζώγια στην Πορταριά, τόπο καταγωγής του πατέρα της, είναι οι δύο αίθουσες του Μουσείου Ζώγια, όπου υπάρχει διαρκής Έκθεση των πινάκων της, μεγάλο μέρος του Αρχείου της, προσωπικά αντικείμενα και τα χειρόγραφα ή έντυπα που εξέδωσε σε βιβλίο, με  τίτλο «Χρυσούλα Ζώγια – Φάκελλος Πορταριά», ο Δήμος Πορταριάς.
Επίσης η Χρυσούλα Ζώγια άφησε στην Κοινότητα Πορταριάς ένα διαμέρισμα στην πολυκατοικία Ι.Καρτάλη 79 και Δ. Γεωργιάδου.
Όλα αυτά πρέπει να θεωρηθούν αντίδωρο του λιτού κι απέριττου τάφου που της δώρισε η παλαιά Κοινότητα Πορταριάς (συνεδρίαση 23-2-1986 αρ. Αποφ. 20/1986)
Στον «Φάκελλο Πορταριά» η Χρυσούλα Ζώγια συμπεριλαμβάνει και ένα γενεαλογικό δέντρο της οικογένειας της με τίτλο ΟΙ «ΖΩΓΙΑ» ΗΤΑΝ ΟΛΟΙ ΤΟΥ ΜΟΝΑΧΟΓΙΟΙ.
«Το 1790 – 1799 πρέπει να ήρθε ο πατέρας του Νεώνου Ζώγια στην Πορταριά ζωέμπορος στο επάγγελμα, ερχόμενος από τη Βόρειο Ήπειρο, λεηλατημένος από τις τότε ληστρικές ομάδες και καταδιωκόμενος από τους Τουρκαλβανούς....
Ο Νεώνος (νέος αίωνας, - 20ος δηλαδή) γεννήθηκε στην Πορταριά. Παντρεύτηκε στην Αγαθή και γέννησε ένα αγόρι τον Μητρούση και τρία κορίτσια....
Ο Μητρούσης Ζώγιας γεννήθηκε στην Πορταριά. Παντρεύτηκε τη Μελέτη και γέννησε ένα αγόρι τον Ελευθέριο και δύο κορίτσια, τη Μάρω και την Αρετή....
 Ο Ελευθέριος Ζώγιας γεννήθηκε στην Πορταριά. Παντρεύτηκε τη Χρυσηίδα και γέννησε ένα αγόρι τον Ιωάννη και μία κόρη την Καλλιόπη. Πέθανε σε ηλικία 38 ετών από τις πολλές ασωτίες...
Ο Ιωάννης Ζώγιας. Παντρεύτηκε στο Βόλο την Ευτυχία και γέννησε ένα αγόρι τον Δήμήτριο και μια κόρη τη Χρυσούλα....
Ο Δημήτριος Ζώγιας γεννήθηκε στο Βόλο. Παντρεύτηκε την Έλλη και γέννησε ένα αγόρι τον Ιωάννη και ένα κορίτσι την Ευτυχία - ΄Εφη.
Η Χρυσούλα Ζώγια γεννήθηκε στο Βόλο. Δεν παντρεύτηκε. Έγινε ζωγράφος. Έκανε δική της περιουσία. Χάρισε το έργο της στους ΑΝΘΡΩΠΟΥΣ. Ζήτησε να αγοράσει τάφο στην Πορταριά για να ξαναγυρίσει στις ρίζες της. Μα οι πορταρίτες της τον δώρισαν. Είναι το μοναδικό δώρο που πήρε στη ζωή της»[29].           
Ακολουθεί το εξής αυτοβιογραφικό κείμενο:
«Γεννήθηκα στο Βόλο το 1922. Το ζωγραφικό μου ταλέντο φάνηκε από την νηπιακή μου ηλικία.
Έκανα ελεύθερες σπουδές κοντά στο ζωγράφο Νικήτα Γρύσπο και τον καθηγητή Καλών Τεχνών του Ε.Μ.Π. Σπύρο Βικάτο. Από το 1951 έως το 1981 πραγματοποιώ 55 ατομικές εκθέσεις στην Ελλάδα και 10 στο εξωτερικό καθώς και 7 ομαδικές.
Από το 1966 μέχρι σήμερα (δεν υπάρχει ημερομηνία) μετέχω στην Μπιενάλε Ταπισερί της Λωζάνης της Ελβετίας, ως μέλος κριτικής ομάδας και είμαι η μόνη Ελληνίδα που προσκαλείται.
Επίσης από το 1980 μέχρι σήμερα μετέχω στην Έκθεση Ζωγραφικής του Γκραν-Πρι του Μόντε Κάρλο ως μέλος κριτικής ομάδας και είμαι η μόνη Ελληνίδα που προσκαλείται.
Είμαι μέλος από το 1967 της Έκθεσης Δημοσιογράφων Τουρισμού και παρακολουθώ κάθε χρόνο συνέδρια που γίνονται σε διάφορες χώρες και έχω τιμηθεί με διάκριση από τις τουριστικές δημοσιεύσεις μου στην Ουγγαρία και Γιουγκοσλαβία.
Είμαι μέλος στο «Σπίτι της Ευρώπης» και λαμβάνω μέρος σε ευρωπαϊκά σεμινάρια που γίνονται στο Ντονέ Γαλλίας.
Το 1986 έχω τιμηθεί από το ιταλικό κράτος με το βραβείο της Αντονέλα Ριστόρι που δίδεται μόνο σε γυναίκες.
Τέλος είμαι μια γυναίκα που της αρέσει να εργάζεται».
Εις μνήμην των γονέων

- Ο Απόστολος Δράκος[30] γεννήθηκε στο Βόλο το 1922. Ήταν γιος του Αλέξανδρου Δράκου ο οποίος γεννήθηκε το 1874 στην Πορταριά και πήρε το όνομα του μεγαλύτερου αδελφού του πατέρα του.
Σπούδασε στο Βόλο και κατά την διάρκεια του πολέμου πήγε στην Αίγυπτο για να αναλάβει τα πατρικά κτήματα που βρίσκονται κοντά στο Ζαγαλίκ.
Ήταν 23 χρονών όταν ανέλαβε την διαχείριση της πατρικής περιουσίας υπολογίζοντας ότι γρήγορα θα γύριζε στην πατρίδα.
Επειδή όμως τίποτε δεν είναι μονιμότερο του προσωρινού έμεινε στην Αίγυπτο έως το 1963.
Τότε έγινε η απαλλοτρίωση, η κυβέρνηση τους πήρε όλα τα κτήματα και ο Απόστολος Δράκος γύρισε στην Ελλάδα. Εγκαταστάθηκε στο Βόλο και μ’ έναν ξάδελφο της μητέρας του, δημιούργησαν την Βαμβακουργία Βόλου. Ανέλαβε την οικονομική διεύθυνση του εργοστασίου ως τον καιρό που πήρε τη σύνταξη του.
Ανέβαινε στην Πορταριά συχνά και παλαιότερα αλλά τα τελευταία χρόνια βρίσκονταν εκεί κάθε καλοκαίρι. Αγαπούσε υπερβολικά τον τόπο αυτό και πάντοτε είχε προτάσεις για την αξιοποίηση και τον εξωραϊσμό του.
Πέθανε το Φεβρουάριο του 2001.
Την ιδιόγραφη διαθήκη που συνέταξε στις 20 Απριλίου το 1999 ο Απ. Δράκος αναφέρει:
« … Εγκαθιστώ κληρονόμον μου τον αγαπητό αδελφό μου Θεμιστοκλή Αλεξ. Δράκο (εις τον οποίον)  θα περιέλθη η επικαρπία καθ’ όλην την διάρκειαν της ζωής του των κάτωθι ακινήτων μου:
1)     Διαμέρισμα της πολυκατοικίας Κ. Καρτάλη 169
2)     Διαμέρισμα της πολυκατοικίας Κ. Καρτάλη 169
3)     50% διαμερίσματος της πολυκατοικίας Κ. Καρτάλη 169
4)     50% διαμερίσματος της πολυκατοικίας Κ. Καρτάλη 169
5)     Διαμέρισμα της πολυκατοικίας Κωνσταντά 5 με γκαράζ πιλοτής Νο 12 και αποθήκη Νο 12
6)     Διαμέρισμα της πολυκατοικίας Κωνσταντά με γκαράζ πιλοτής Νο 11 και αποθήκη Νο 10
7)     Διαμέρισμα Αγ. Νικολάου 36
8)     Το 50 % της πατρικής μου οικίας στην Πορταριά.
Η ψιλή κυριότης των ως άνω ακινήτων μου θα περιέλθη στον Δήμο Πορταριάς εις μνήμην των αγαπητών μου γονέων Αλεξάνδρου και Αγγελικής Δράκου και των θείων μου Ιωάννου και Κυρατσώς Ράϊκου και Αποστόλου και Πιπίνας Πυργιαλή …»

Ο αδελφός του Αποστόλου, Θεμιστοκλής Δράκος, ο οποίος ζει από το 1949 στην Ελβετία δώρισε το 50 % της πατρικής του οικίας στον Δήμο Πορταριάς, ο οποίος είναι πλέον εξ ολοκλήρου κύριος του διορόφου σπιτιού.  Επίσης ο Θεμιστοκλής Δράκος παραχώρησε το 50% των διαμερισμάτων στην πολυκατοικία της Κ.Καρτάλη .
Προς τιμήν του δωρητή ο δρόμος μπροστά από το σπίτι ονομάσθηκε οδός Απ. Δράκου και ο Θεμ. Δράκος αναγορεύθηκε επίτιμος δημότης Πορταριάς.
Πρόσφατα το Δημοτικό Συμβούλιο Πορταριάς αποφάσισε να δωρηθεί στον κ. Θεμιστοκλή Δράκο ο οικογενειακός τάφος που ζητούσε για να μεταφέρει τα οστά των κεκοιμημένων συγγενών του.


[1] Τα αποσιωπητικά είναι τόκος των εξαιρετικά φιλομαθών ποντικών της Πορταριάς. Το Αρχείο είχε τις περιπετειές του.
[2] ενν. Τριεστίου
[3] Από το βιβλίο του Απόστολου Κωνσταντινίδη «ΟΙ ΠΗΛΙΟΡΕΙΤΑΙ ΕΝ ΑΙΓΥΠΤΩ», μια αλεξανδρινή έκδοση του 1936, παίρνουμε πληροφορίες για τους αιγυπτιώτες. Επίσης πληροφορίες παίρνουμε από το Βιβλίο Κληροδοτημάτων του 1929.

[4] Δεν ξέρουμε αν αυτός ο Αθανάσιος  ή  ο παππούς του κληροδότησε, λόγω ύψους, το επώνυμο στους απογόνους. Πάντως τα ισχυρά χρωμοσώματα δίνουν αρκετές γενιές μικρόσωμων Αθανασάκηδων. Πληροφορία της κόρης του Γεωργίου Αθανασάκη, γιού του Αλέξιου Αθανασάκη, κ. Μαρίας Ζερβουδάκη.
[5] Βαγγ. Σκουβαρας: «Από τον λειμώνα της Παράδοσης – Πορταρίτικα».
[6] Βιβλίο κληροδοτημάτων του 1929

[8] Πληροφορίες για τους Αθανασάκηδες μας έδωσε η σεβαστή κ.Μαρία Ζερβουδάκη – Βασική μας πηγή υπήρξε το Βιβλίο Κληροδοτημάτων του 1929.
[9] Εφημ. ΒΗΜΑ ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ
[10] Η διαθήκη βρίσκεται στο Αρχείο του Δήμου Πορταριάς.
[11] Κωδίκελλος είναι ο όρος της διαθήκης.
[12] «Πηλιορείται εν Αιγύπτω»
[13] Περιοδικό Προμηθέας.
[14] Περιοδικό Προμηθέας.
[15] Πληροφορίες για τον Κώστα Βασσάνη μας έδωσε ο γιός του ανηψιού της Μαρίκας Βασσάνη, Νικόλαος Σίκ.
[16] «Ιστορίες ζωής και θανάτου» - Βασιλείας Γιασιράνη.
[17] Τα αποσπάσματα του βιβλίου «Ιστορίες ζωής και θανάτου….» της Βασ. Γιασιράνη μεταφέρονται κατά λέξη, όπως απαιτεί η συγγραφέας.
[18] Από δημοσίευμα της κ. Ελένης Συρίβελη στην Εφημερίδα «ΠΟΡΤΑΡΙΑ»
[19] Εκτός από αναφορά στο κεφάλαιο «ΜΕΣΟΠΟΛΕΜΟΣ – ένα διάλειμμα» υπάρχει και σχετικό δημοσίευμα στο Επίμετρο.
[20] Οι μαθηταί πάντως έβλεπαν «τας νεκροφόρας», δεδομένου ότι το νεκροταφείο παρέμεινε στη θέση του και η σχολή λειτούργησε για αρκετές δεκαετίες.
[21] Η δεύτερη Ηλεκτρική. Η πρώτη, των Αθανασάκηδων, έδινε ρεύμα στο «Θεοξένια».
[22] Από την επιγραφή τεκμαίρεται ότι ευεργέτες του τόπου υπήρξαν και οι αρχηγοί των ταραφιών, οι κομματάρχες του 19ου αιώνα.
[23] Από τα Πρακτικά της Ημερίδας «Εκπαιδευτικές όψεις του Πηλίου».
[24] Βιβλίο Πρακτικών 1910 του Δήμου Ορμινίου.
[25] Βαγγ. Σκουβαρά. : «Από τον λειμώνα της Παράδοσης» - Πορταρίτικα.
[26] Πληροφορίες από τον συγγενή του Χατζάκου κ. Γιάννη Τσαρδακά.
[27] Κατά την συγγενή του κ. Ιωάννα Παπαζαφείρη που γνώρισε την Ελένη πολύ καλά.
[28] Αρχείο του Δήμου Πορταριάς.
[29] Ορθογραφία και σύνταξη της συντάκτριας.
[30] Πληροφορίες προφορικές για τον Απόστολο Δράκο μας έδωσε ο αδελφός του Θεμιστοκλής.

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου